Profilaktyka Uzależnień

  • Drukuj zawartość bieżącej strony
  • Zapisz tekst bieżącej strony do PDF

Uzależnienie jest chorobą, która zaczyna się i rozwija bez świadomości zainteresowanej osoby. Można ją określić jako działanie szkodzące zarówno danej osobie, jak i jej otoczeniu, a które jest mimo to jest kontynuowane. Ponieważ wola osoby uzależnionej jest wobec uzależnienia słaba, osoba taka umie powstrzymać się od danego działania. Można powiedzieć, że uzależnienie przejmuje kontrolę nad życiem danej osoby.

Alkoholizm czy narkomania to choroby przewlekłe, postępujące i nieuleczalne. Oznacza to, że człowiek uzależniony już nigdy nie będzie umiał zażywać danego środka w sposób kontrolowany bez ponoszenia kosztów z tym związanych. Jest to choroba kontroli, czyli np. alkoholik nie panuje nad pitym alkoholem, a tym samym alkohol panuje nad alkoholikiem. 
Nieleczone uzależnienie od alkoholu czy narkotyków może zakończyć się śmiercią, ale zawsze istnieje szansa jej zaleczenia. Można to zrobić przez pełną abstynencję, która daje nam możliwość powstrzymania rozwoju choroby oraz stopniowy powrót do zdrowia. Powrót do zdrowia składa się z wielu etapów, począwszy od odtrucia przez terapię w ośrodku odwykowym, grupy wsparcia, grupy AA lub AN, leczenie poszpitalne, rozwój duchowy i osobisty oraz pracę ze specjalistami z innych dziedzin.

OBJAWY UZALEŻNIENIA

  1. Silna, nieodparta chęć napicia się alkoholu lub wzięcia narkotyku, połączona z narastającym napięciem, lękiem, niepokojem. Występuje często w miejscach lub sytuacjach kojarzonych z narkotykiem lub alkoholem. Ten objaw nazywa się głodem.
  2. Trudności w kontrolowaniu zachowań związanych z braniem lub piciem. Uzależniony nie potrafi kontrolować rozpoczęcia zażywania lub picia, długości trwania picia lub brania, ilości wypijanego alkoholu lub zażywanych narkotyków. Nazywa się to utratą kontroli.
  3. Objawy fizyczne, takie jak: skurcze mięśni, dreszcze, pocenie się, nudności, wymioty, połączone przede wszystkim z silnym lękiem i niepokojem, pojawiające się po zakończeniu brania lub picia, czyli objawy abstynencyjne.
  4. Inna niż dawniej reakcja na alkohol lub inne środki - "słabsza" lub "mocniejsza" głowa. W związku z tym potrzeba zażywania większych lub mniejszych dawek, czyli tzw. zmiana tolerancji.
  5. Zaniedbywanie obowiązków, zainteresowań, zamykanie się w swoim świecie, oddalenie od bliskich z powodu zwiększającej się ilości czasu poświęcanego na zdobywanie i zażywanie narkotyku lub picie alkoholu, czyli pogorszenie funkcjonowania społecznego.
  6. Branie narkotyków, picie alkoholu pomimo wiedzy o powodowanych przez te środki szkodach fizycznych i psychicznych, czyli pogorszenie funkcjonowania fizycznego i emocjonalnego.

Obok tych objawów mogą pojawiać się także: utrata pamięci, picie lub branie ciągami - przez kilka dni lub tygodni, regularne klinowanie tzn. leczenie kaca alkoholem, nieskuteczne próby abstynencji. 

FAZY ROZWOJU UZALEŻNIENIA

Faza 1 picie towarzyskie

  • picie sprawia przyjemność 
  • wzrost tolerancji i ochoty na alkohol

Faza 2 ostrzegawcza

  • szukanie okazji do picia 
  • inicjowanie wypijania kolejek 
  • po wypiciu lepsze samopoczucie 
  • alkohol przynosi ulgę, uwalnia od napięć 
  • rozpoczęte picie kończy się "urwaniem filmu" 
  • próby picia ukrytego, w samotności, na kaca

Faza 3 krytyczna

  • wyrzuty sumienia - "kac moralny" 
  • "klin" przynosi ulgę 
  • zaniedbywanie rodziny i konflikty małżeńskie
  • nieobecności w pracy
  • usprawiedliwianie picia licznymi okazjami 
  • wzrost agresywności, konflikty z prawem
  • zaniedbywanie wyglądu zewnętrznego 
  • zaburzenia popędu seksualnego
  • picie ciągami na przemian z okresami całkowitej abstynencji dla poprawy zdrowia, udowodnienia "silnej woli" 
  • składanie przysiąg abstynencji 
  • poczucie pustki bezradności

Faza 4 chroniczna

  • okresy długotrwałego opilstwa
  • picie poranne 
  • upijanie się w samotności 
  • spadek tolerancji na alkohol 
  • sięganie po alkohole niekonsumpcyjne 
  • rozpad więzi rodzinnej 
  • wynoszenie rzeczy, kradzieże - w celu zdobycia alkoholu 
  • degradacja zawodowa i społeczna 
  • otępienie alkoholowe – "wtórny analfabetyzm" 
  • alkohol staje się jedynym celem w życiu 
  • psychozy alkoholowe – "delirium" 
  • padaczka alkoholowa 
  • choroby somatyczne - polineuropatia, marskość wątroby 
  • skrajne wyczerpanie organizmu

FAZY POWROTU DO ZDROWIA  

  • pełna akceptacja trzeźwości i abstynencji
  • zmiana stylu życia, twórcze wykorzystanie czasu wolnego 
  • uczenie się znajdowania przyjemności w trzeźwym życiu 
  • rekonstrukcja więzi rodzinnych i praca nad ulepszeniem życia rodzinnego 
  • angażowanie się w pomaganie innym ludziom 
  • odzyskiwanie zaufania i akceptacji ze strony najbliższych osób 
  • odzyskiwanie szacunku dla siebie samego 
  • poprawa zdolności do współżycia seksualnego 
  • dbanie o odpowiednie odżywianie się, regularny sen i wypoczynek 
  • trenowanie umiejętności radzenia sobie ze stresem i trudnymi sytuacjami życiowymi 
  • trenowanie praktycznych umiejętności ważnych w kontaktach z ludźmi 
  • trenowanie umiejętności zapobiegania nawrotom picia 
  • zdobywanie wiedzy o procesie nawrotu picia i sygnałach ostrzegawczych 
  • przygotowywanie się do systematycznego uczestnictwa w programie AA 
  • praca nad konstruktywnymi i trzeźwymi kontaktami z innymi ludźmi 
  • praca nad poprawą kontaktów z członkami własnej rodziny 
  • zrozumienie i akceptacja obecności Siły Wyższej jako wsparcia w pracy nad sobą 
  • budowanie poczucia własnej wartości 
  • budowanie nowej wizji własnego życia w trzeźwości 
  • rozpoznawanie własnego systemu iluzji i zaprzeczeń 
  • zdobywanie wiedzy o mechanizmach uzależnienia 
  • rozpoczęcie pracy nad rozwojem duchowych aspektów życia 
  • rozpoznawanie własnych uszkodzeń emocjonalnych i duchowych 
  • uznanie faktu własnego uzależnienia i nadzieja na uratowanie siebie 
  • dostrzeganie faktu utraty zdolności do kierowania swoim własnym życiem 
  • rozpoznawanie i uznawanie faktu własnej bezsilności wobec alkoholu 
  • uświadamianie sobie szkód we własnym życiu spowodowanych przez alkohol 
  • zdobywanie wiedzy o objawach i naturze uzależnienia od alkoholu - uczestnictwo członków rodziny w programie pomocy psychologicznej dla rodzin
  • rozpoczęcie systematycznej terapii uzależnienia
  • początek zdawania sobie sprawy z własnej choroby
  • dłuższe przerwy w piciu i kontakty z placówką odwykową i grupami samopomocy
  • leczenie uszkodzeń somatycznych i zaburzeń psychicznych
  • detoksykacja - odtruwanie, przerywanie ciągu picia

ETAPY TERAPII

Leczenie odwykowe

  • detoksykacja, przerwanie ciągu, odtruwanie organizmu
  • leczenie farmakologiczne zaburzeń psychicznych i somatycznych
  • budowanie świadomości problemu, otwarcie się na informacje o uzależnieniu i sposobach wychodzenia z nałogu
  • wypracowanie motywacji do zachowania abstynencji
  • korzystanie z Anticolu, Esperalu i innych
  • uznanie swojej bezsilności wobec nałogu, "poddanie się" i dopuszczenie wizji życia trzeźwego 
  • tworzenie planu zmiany swoich zachowań i próby konsekwentnego realizowania go Rehabilitacja 
  • korzystanie z indywidualnych i grupowych form pomocy psychologicznej w celu zrozumienia siebie rozwiązywania swoich problemów 
  • nawiązywanie kontaktu z rodziną i zachęcenie najbliższych do psychoterapii małżeńskiej i rodzinnej 
  • troska o swoje zdrowie i kondycję fizyczną 
  • dbanie o higienę psychiczną - umiejętne, konstruktywne rozładowywanie napięć psychicznych w sytuacji stresowej 
  • praca nad rozwojem osobistym w grupach samopomocowych, np. AA, AN 
  • umacnianie się w dążeniu do trzeźwości przez korzystanie z ambulatoryjnych form wsparcia, np. porady indywidualne, maratony i obozy
  • psychoterapeutyczne.

Samorealizacja 

  • angażowanie się w pomaganie innym, potrzebującym pomocy 
  • zmiana zainteresowań 
  • rekonstrukcja więzi rodzinnych i troska o odbudowę uczuć i zaufania 
  • uczenie się bycia na trzeźwo w różnych sytuacjach towarzyskich 
  • twórcze wykorzystanie czasu wolnego

Trzeźwość

  • zmiana stylu życia 
  • pełna akceptacja trzeźwości jako stanu ciała, umysłu i ducha